Osmanlida Devlet Tekke Münasebetleri

Tarikatlar, Islam toplumunun vazgecilmez birer unsuru olarak her dönemde etkilerini hissettirmis ve bir yasam tarzi olarak da varliklarini günümüze kadar devam ettirmislerdir. Halka, din, ahlaki ve sosyal alanda hizmet vermeyi amaclayan tarikatlar, Osmanli döneminde toplum üzerinde her zaman etkili olmuslardir. Toplumun gönüllü sivil kuruluslari olarak nitelendirilebilecek tarikatlar, tekke ve zaviyeler araciligiyla halka sosyal alanda hizmet veren müesseseler olmuslardir. Osmanli Devletinde toplum hayatinda tarikatlar önemli roller üstlenmislerdir. Devletin kurulus ve yükselis dönemlerinde idari, asker, ilm ve ictimai hayatin sekillenmesinde tekke ve tarikatlarin önemli etkisi olmustur. Cogu zaman devlet ve halk arasinda bir köprü görevi görmüslerdir. Tarikatlarin halk üzerinde var olan gücü ve camianin icerisinde ortaya cikan problemler, devlet idaresinin, bu kesime müdahale etmesine ve kontrolü altina alma yoluna basvurmasina neden olmustur. XIX. yüzyilda devletin bircok kurumunda bas gösteren bozulma ve cöküs süreci, tasavvuf camiasinda da görülmeye baslamistir. Bütün bu sebepler sonucunda tarikatlari kontrol altina almak, bu camiada din ve ilm olmayan davranislari engellemek, cahil kisilerin seyhlik görevine gelmelerine mani olmak gibi nedenlerle mesihat makamina bagli Meclis-i Mesayih kurulmustur. Bu calismamizda amac, Osmanli Devletinin modernlesme sürecinde, tekke ve zaviyeleri kontrol etmek ve yönetmek amaciyla kurulmus olan Meclis-i Mesayihi tanitmaktir. Calismamizda, tarikatlar ve tekkeler arasindaki tartismalara girmeden, tasavvufi boyutundan ziyade bir kurum olarak Meclis-i Mesayihi, tarihci bakis acisiyla tanitmak hedeflenmektedir.