Avrupa ve Tarihsiz Halklar

Antropolog Eric R. Wolfun ilk defa 1982de yayimlanan Avrupa ve Tarihsiz Halklari, modern cagda Avrupa toplumlarinin küresel capta giristikleri yayilma ve sömürgelestirme hareketinin tarihine isik tutan klasiklesmis bir eserdir. Kapitalizmin ortaya cikardigi, bugün de icinde yasamayi sürdürdügümüz dünyanin nasil sekillendigine dair Wolfunki kadar kapsamli pek az inceleme yapilmistir. Immanuel Wallersteinin dünya-sistemi teorisi ve Karl Polonyinin Büyük Dönüsümü benzeri calismalar ampirik bilgi zenginligi acisindan Wolfunkinin gerisinde kalir. Akraba düzenli, haracci ve kapitalist olmak üzere üc temel üretim tarzi belirleyen Wolfun ortaya koydugu yaklasimin özgünlügü, Avrupalilarin yayilmasindan ve kapitalizmin gelisiminden önce tarihsiz halklarin varolus bicimlerine, büyüyen dünya piyasasinin ve ardindan endüstriyel kapitalizmin nüfuzuna nasil maruz kalip yok edildiklerine odaklanmasidir. Böylelikle, baska yazarlarin periferi veya uydu gibi kavramlarla isaret ettikleri, fakat esasen etno-tarihciler ve antropologlarin inceleme sahasi olan maddi iliskilerin degisimine dair mikro-topluluklar düzeyinde hareket eden bir analitik anlati ortaya cikar. Antropolojiyi tarihle bir araya getiren ve son bes yüzyillik dünya tarihine genis oldugu kadar ayrintili bir bakis sunan bu sosyal bilimler klasiginin Türkiyede gec de olsa layik oldugu ilgiyi görecegine inaniyoruz.