Kesisin Torunlari - Dersimli Ermeniler

Bu kitapta, gerek 1895 Kirimi, gerekse de 1915 Soykiriminda Dersimde hem mülkiyetin el degistirmesi hem de dilinden, dininden ve yasadiklari topraklardan sürgün edilen Ermeni halkinin giderek kültürel bütünlügünü yitirisinin izleri takip ediliyor. Dersim Ermenileri yasamlarini kurtarmistir belki ama mülkiyetlerini, inanclarini ve sosyal statülerini kaybetmislerdir. Soykirimdan kurtulan Ermeniler Dersimde degisik asiretlerin yaninda var olma mücadelesi vermis ve bir tanigin ifadesiyle, sahibi olduklari topraklarda maraba olmuslardir. Bu kitabin hazirlanmasi icin 1937-38 Dersim tertelesinden sag cikan Vank ve Zimekli Hiristiyan Ermenilerin izi sürüldü. 1915 tertelesinden sonra Dersimde kurumsal varligi korunabilen tek ibadet yeri olan Halvori Surp Garabet Vankinin bombalanarak yikilmasi ve Kesis ailesinin yok edilmesi nedeniyle geride kalan az sayidaki aile fertleri de Türkiyenin degisik yerlerinde zorunlu iskana tabi tutulmuslardir. Bu calismada söz konusu bireylerin öyküleri toplanip gün isigina cikarilmistir. Kaybedilmis bu Hiristiyan toplulugun üyeleriyle Isparta, Izmir, Dersim, Bolu, Istanbul, Almanya ve Fransada görüsmeler yapildi. Tertele öncesi yasamlari, tertele süreci, sürgün ve zorunlu iskan dönemi, Türklestirme, Islamlastirma, Alevilesme süreclerine dair hatirlamalari ve yasama tutunma bicimleri kaydedilerek birer belgeye dönüstürüldü. Dersim, Cumhuriyet Devletinin kara kutusudur. Zira devletin tüm halklari Türklestirme ve Sünni-Islamlastirma politikasi, yaklasik 20 yil 1926-1947 boyunca Dersimde son derece planli bicimde uygulanmistir. Bu kitaba konu olan arastirma sürecinde, 1926 yilindan itibaren uygulanmaya baslanan Sark Islahat Planinin, 1947, hatta yer yer 1950 yilina kadar merkezi olarak uygulandigi cok net olarak görülmüstür. Kesisin Torunlari bir bakima bu politikalarin nasil uygulandiginin da bir görüntüsüdür.