Osmanli

Osmanlilarda, XVII. yüzyilin ikinci yarisindan itibaren 1670ler müstakil kütüphanelerin ortaya ciktigi görülmektedir. Bu tip yapilara ilk örnek, Köprülü Fazil Ahmed Pasa tarafindan Köprülü Mehmed Pasa Külliyesinin bir birimi olarak Divanyolunda yaptirilan Köprülü Kütüphanesidir. Bir külliyeye bagli olmayan ilk müstakil kütüphane ise 1715 tarihli Vefadaki Sehid Ali Pasa Kütüphanesidir. Adi gecen müstakil kütüphaneler genellikle kare veya dikdörtgen planli olarak insa edilmislerdir. Fakat Atif Efendi Kütüphanesinin barok plani, Italya Pienzadaki 1464 tarihli katedralle büyük benzerlik göstermektedir. Ayni sekilde Nuruosmaniye Kütüphanesi de barok planiyla 1634 tarihli Romadaki S. Carlo alla Quattro Fontane Kilisesine benzemektedir. Osmanli Devri Müstakil Istanbul Kütüphaneleri adli bu calismada, Istanbul sehrinin kültürel hayatinda önemli bir yeri bulunan tüm mevcut müstakil kütüphaneler 28 adet ele alinmistir. Lakin, 1744 yilinda Serif Halil Pasa tarafindan Cerrahpasa Külliyesine eklenen ahsap Serif Halil Pasa Kütüphanesi ve Yenikapi Mevlevihanesindeki Abdurrahman Nafiz Pasa Kütüphanesi günümüze özgün olarak ulasmadiklari icin calisma kapsamina alinmamistir. Söz konusu 28 kütüphane banleri, mimar özellikleri ve bulunduklari bölge acisindan degerlendirilmistir. Kütüphanelerin hangi mimarbasi döneminde insa edildikleri ise daha önceki arsiv vesikalarina dayanan calismalarimizdan yararlanilarak ortaya konulmustur.