Emeviler Döneminde Zühd Siiri

Zühd siirinin kökleri Islam öncesi Cahiliye dönemine kadar ulasmaktadir. Hanif sairler ve diger dinlerden zühd hayatini tercih eden sairler mevcuttur. Zühd siiri yazan sairler Islamin baslangici ve sonrasi Emeviler döneminde Kuran, hadis ve diger dini unsurlardan etkilenmis, bahsettikleri zühd hayatini kendileri de yasayarak ayni zamanda bir yasam standardi olarak halka benimsetmislerdir. Özellikle Emeviler döneminde Kuran ve Peygamberden etkilenmis zühd hayati, diger dis etkenlerden, ekonomik sartlardan, siyasi hayattan ve felsefeden de etkilenmistir. Emeviler döneminde zühd siirinin konusu; dünyayi terk etmek, eski kavimlerden ve onlarin geride biraktiklarindan ibret almak, takva, Allaha tevekkül, kaza ve kader bilinci üzerine yasamayi kapsamaktadir. Bu dönemde sairlerin kullandiklari dil özellikle kendilerine has bir dildir. Insanlarin ruhlarinin temiz kalmasi, nefsin hastaliklarindan kurtulmasi üzerine pek cok terim mevcuttur. Bu kapsamda daha önce yasamis zühd sairlerinin de Emeviler dönemindeki sairler üzerinde etkisi mevcuttur. Kullandiklari lafizlar, Kuran ve hadislerde gecen lafizlarla mana olarak birebir örtüsmektedir. Emeviler döneminde Kuran ve hadislerin zühd sairleri üzerindeki etkisi göz ardi edilemez. Emeviler Döneminde Zühd Siiri adli calismamiz zühd hayati hakkinda oldukca önemli verilere ulasmamizi saglamistir. Insan hayatinin her alandan etkilenen bir degerler bütünü oldugunu bir kez daha bize hatirlatmistir. Tasavvufi hayatinda baslangicini temsil eden zühd hayati, her zaman insani mesgul etmis, dünyanin sonlu bir yer oldugunu, zamanin kisitli ve her amelimizden sorumlu olarak hesap verecek varliklar oldugumuzu bize sorgulatmistir. Dönem dönem sairlerin siirlerinde dile getirilen zühd hayati, kaliteli ve adil bir yasam adina bizlere her zaman ders vermeye devam etmektedir. Islami hayat icin olmazsa olmaz bir yer kaplamis, her seyden haberdar olan Allaha daha yakin olmanin sirlarini bize ögretmistir. Bu unutulmaya yüz tutmus nitelikli konulari bize kadar ulastirdiklari ve bu firsati bize verdikleri icin zühd sairlerine tesekkürlerimizi sunmamiz üzerimize bir borctur. Naci Özsoy - 2020