Almanca Seyahatnamelerde Osmanli Sehirleri 1850-1912

Seyahatnameler tarihyaziminda kaynak olarak pek sik kullanilmasa da, gercekte yazildiklari döneme dair son derece zengin bir bilgi, gözlem ve izlenim dagarcigi sunabiliyorlar. Aysel Kaya, Almanca Seyahatnamelerde Osmanli Sehirleri 1850-1912 de, 19. yuzyilin ikinci yarisi ile 20. yuzyilin basi arasinda farkli amaclarla Osmanli Imparatorlugunu ziyaret etmis Alman ve Avusturyali seyyahlarin izini surerek alana önemli bir katkida bulunuyor. Kimi haber edinme ve casusluk amaciyla, kimi de bilimsel arastirma ya da yeni yerler kesfetme merakiyla ulkeye gelen kisilerin gözunden ekonomiden cografyaya, sosyal yasamdan mimariye ayrintili tasvirlerde bulunuyor. Ortaya, hayatin her alaninda modernlesme sinavi verirken siki bir dönusumden gecen Osmanli toplumunun dinamik ve canli bir portresi cikiyor. Bu kitabin yaziminda ele alinan seyahatnameler, bircok disiplini kapsayan oldukca genis bir dönem panoramasi sunuyorlar. Özellikle 1850-1912 yillari arasinda Osmanli toplumunun sehirdeki ve kirsaldaki gundelik hayatinin, diger devletlerle iliskilerinin ve ulkenin ekonomik yapisinin anlasilmasi bakimindan bu seyahatnameler önemli yer tutuyorlar. Kitapta seyahatname olarak adlandirilsa da, bunlarin aslinda siradan eserler olmadigini vurgulamak gerekir. Zira bu eserleri yazanlar, yani seyyahlar siradan insanlar degildi. Dönemin Osmanli toplumunu ve Anadoluyu derinlemesine bir bakisla anlatmislardi. AYSEL KAYA