Osmanli Modernlesmesi

Prof. Dr. Kemal H. Karpata göre Osmanli sosyal yapisi, devlet gelenegi, sanati, hukuk sistemi, kültürü ve tarihi degismeye yani modernlesmeye kendi kültürel ve tarih cercevesini cizmistir ve ona göre degismistir. Degisme konusunda degismeyi tetikleyen devlet ve degismeye maruz kalan toplum arasinda degismenin yani modernlesmenin özü ve amaci konularinda büyük farklar ve celiskiler olmustur ve halen olusmaktadir. 19. yüzyilin ikinci yarisinda büyük bir bürokrat grubuna dayanan merkezilesme, devletin gördügü hizmetlerin cogalmasi, Kirim, Kafkasya ve Balkanlardan gelen göcler eskiye göre iceride cok yeni bir sosyokültürel ve politik ortam yarattigi gibi, dis gücler de Osmanli sosyal gelisimini yakindan etkilemistir. Dis etkenler arasinda Osmanlinin dar cerceveli pazar ekonomisini Batinin sinai ve ticari kapitalizminin nasil etki altina aldigini birinci derecede göz önünde tutmak gerekir. Hakikaten kapitalizm Osmanli üretim sistemini kökünden etkileyerek özel mülkiyetin gelismesini saglamis, sürec devlet mülkiyeti, yani miri mülkün gittikce daralmasi ve ferdiyetci bir toplumun ortaya cikmasiyla sonuclanmistir. Karpat bu eserinde; Osmanli sosyal yapisinin yüzyillar boyu gecirdigi evrim ile modernlesmenin yasandigi 18. ve 19. yüzyillarda olusan sosyal yapi degisikliklerinin nitelik bakimindan birbirinden nasil ayrildigini tüm detaylariyla anlatmaktadir. Osmanli Devletinde sosyal yapi degisikliklerini tarih bir cerceve icinde ele alan bu calisma; 19. yüzyildaki islahat girisimlerinin, devlet yapisindaki degisikliklerin ve nüfus hareketlerinin birbirini nasil etkileyerek yeni bir toplumsal yapiyi olusturduklarini tüm detaylariyla incelemektedir.