Türk Disisleri Teskilatinin Gelisimi Hariciye Nezareti

Bir Osmanli modernlesmesi örnegi olan Hariciye Nezareti, Reisül-küttabliktan Hariciye Vekaletine geciste önemli bir asamayi teskil etti. 1836 yilinda kurulan nezaret, seksen alti yillik faaliyet sürecinde devlet idaresinin mühim bir unsuru oldu. Zaman icerisinde, geleneksel bir devlet kurumundan merkezde ve yurt disinda birimleri olan modern bir teskilata dönüstü. Hariciye Nezareti, Osmanli Devletinin son döneminde pek cok olay ve problemle karsi karsiya kaldi. Belki de cagdasi olan hicbir büyük devletin disisleri bakanligi, bu kadar yogun bir gündeme sahip olmadi. Hem harici hem de dahili alanda yüklendigi sorumluluk, günümüz disisleri bakanliklarindan farkliliklari olan bir calisma anlayisi icerisinde bulunmasini gerekli kildi. Uzun yillar Osmanli Devletinin disa acilan kapisi hüviyetine sahip Hariciye Nezareti, Batili anlayis ve hayat tarzinin ülkeye girisinde önemli bir fonksiyon üstlendi. Devletin ve toplumun yeniliklerle karsilasmasinda genelde ön planda oldu. Buna ek olarak nezaret, diger devlet dairelerine örnek olan ve onlari kadro acisindan besleyen bir mahiyete de sahipti. Bu bakimdan Osmanli Devleti icin Hariciye Nezareti, sadece bir disisleri bakanligi degildi. Son olarak yeni Türk devletinin disisleri örgütü, baska bir isim ve mekan, degisiklik gösteren bir anlayis ve kadro yapisiyla da olsa Osmanli Hariciyesinin üzerine bina edildi. Bir baska deyisle, yeni yapi eskinin temelleri üzerinde yükseldi.