Sultanin Pasalari 1839-1909

Osmanli devleti 19. yüzyilda, özellikle de Tanzimat ile birlikte yeniden yapilandirilirken, pasa payesi de bu dönüsümden payina düseni aldi. Hem Tanzimat 1839-1876 hem de 2. Abdülhamid dönemlerinde 1876-1909 yeni ordunun, mülkiye bürokratlarinin en yüksek kadrolari ve tehdit altindaki imparatorlugu müdafaa icin Londraya, Viyanaya, Parise giden diplomatlarin en önemlileri pasaydilar veya pasa yapildilar. Unvan neredeyse Osmanli devletinin yüksek katlarinin tamamini ifade eden bir terim halini aldi. Prof. Dr. Olivier Bouquet, Basbakanlik Osmanli Arsivinde bulunan ve Osmanli devletinin son 35 yilinda görev yapmis 51.000den fazla mülki memurun sicillerini iceren Sicill-i Ahval defterlerinde igneyle kuyu kazarcasina yaptigi calismanin sonunda, 282 pasalik bir derleme olusturmus. Söz konusu pasalarin arsivde yer alan biyografik fislerini baska kaynaklarla da destekleyerek, Osmanli 19. Yüzyilina damgalarini vuran pasalari, yani aslinda Osmanli mülkiyesini üc eksende mercek altina yatiriyor Bu statü grubunu belirleyen ayirt edici özellikleri; onlarin yetismesinde belirleyici olan toplumsal ortami, egitim cevresini ve dil etkenini; kariyerlerindeki ilk adimlardan mezara kadar meslek ve yasam güzergahlarini kapsayan bu eksenler Osmanli devlet bürokrasisinin 1839-1909 arasi dönemine isik tutuyor. Bouquetnin bu önemli calismasi, Osmanli tarihinin can alici bir dönemine cözümleyici bir bakis yöneltebilmek icin saglam bir zemin sunarken, icerdigi prosopografik bilgiler ve Sicill-i Ahval gibi cok zengin, ama yeterince kullanilmamis bir kaynagi hatirlatmasiyla da ayri bir deger tasiyor.