Pierre Lotinin Mektuplari ve

Pierre Lotinin Türklere karsi ilgisi 1876dan sonra basladigi veya daha yogun hale geldigi tahmin edilebilir. Zira o tarihte Selanik Limanina gelen Fransiz gemisinde bulunan Loti, iki bucuk ay gibi uzun sayilabilecek bir süre bu sehirde kaldi. Selanik o tarihte Hristiyan, Yahudi ve Müslüman unsurlarin -hala- baris icinde ic ice yasadigi bir sehirdi. Burada yaptigi gezintilerle Osmanli toplumsal yapisini, bircok unsuruyla kiyaslayarak anlamaya calistigi aciktir. Ayni yil -Eylül ayinda- Istanbula geldi ve burada on alti ay kaldi. Bu sürecte gezip gördügü yerler ilgisini cekti ve Türk toplumsal yapisinin etkisinde kalarak 1879da Aziyade adli romanini yayimladi. Avrupada Türkiyeye karsi gelisen düsmanca tutumlar, propagandanin da tesiriyle derinlestigi bir sürecte, Loti, Türkiyenin durumunu ortaya koymakta ve Batililarin cifte standardini dile getirmekteydi. Bu tutumu bazi cevreleri rahatsiz etmekte, Avrupa ülkelerinde kendisine karsi tepkiler olusmaktaydi. Ancak, hakikati ortaya koymaya calisan bu hümanist yazara karsi Türkler daima minnet duydu. Türk aydinlari sevgi ve saygilarini belgeleyen tesebbüslerde bulundular. O, Türkiyenin kültür ve medeniyet yönünden özünü muhafaza etmesinden yanadir. Daha dogrusu, tarih gecmisiyle harmanlanmis bir Türklükten yanadir. Baticiligin modernist anlayislarin bu otantik kültür ve medeniyet iklimini yozlastirmasina gönlü razi degildir. Romantik kisiliginin penceresinden görmek istedigi Türkün, esasinda o devrin muhafazakar münevverlerinin Türk algisiyla örtüstügü de söylenebilir. Nitekim Yahya Kemal ve Abdülhak Sinasi gibi Istanbul muhibbi büyük ediplerin bakis acisini önemli ölcüde Pierre Lotinin Istanbul sevgisinde bulmak mümkündür.