Tarih-i Osmani

Elinizdeki eser Karamanlica yayinciligi ve edebiyatinin büyük ustasi Kulali Evangelinos Misailidisin ögrencisi ve ayni zamanda mesai arkadasi olarak onunla uzun yillar birlikte calisan Fertekli Nikolaos Theologidis Soullidis tarafindan 1874 yilinda kaleme alinmistir. Osmanli tarihi konusunda Karamanlica tek özgün eser olup, bu edebiyatin pek cok eseri gibi, bir asirdan fazla kütüphalerin tozlu raflari arasinda kalmis ve unutulmustur. 19. yüzyilin ikinci yarisinda gelisen modern tarih yaziciliginin özgün örneklerinden birisi olup, Fransizca, Yunanca ve Türkce kaynaklardan yararlanilarak, büyük Sarkiyatci Joseph von Hammer-Purgstallin eserini esas alarak yazilmistir. Kendilerini Anadolulu veya Anadolulu Ortodoks Hiristiyanlar olarak tanimlayan bir halkin aydini gözüyle Osmanli tarihini kaleme almistir. Aslinda Osmanli devletinin gelisip bir cihan devleti haline gelmesinde bu halkin da önemli bir katkisi oldugunu vurgular. Tarih yaziciligimizda görmezden gelinen, ötekilerin bir Osmanli tarihidir. Öyleki Soullidis bu bakis acisini bu dönemdeki sansüre ragmen Osmanlular Sultan Selim ve Süleyman Kanuni zemanlarina kadar feth itdikleri biladin ehalisinden nice tazeleri cariye ve gullam mesabesinde ele gecirub, bu gibilerin kaffesi Müsliman olmislardir. Iste bu suretle külliyetlu Hristianlar dini Islami kabul ile vakit gecerek, asil Müslimanlardan ziyade gaza ve fütuhat itmislerdir. ifadesiyle vurgulamaktan cekinmez.