Memlklerde Hisbe Teskilati ve Muhtesibler

Orta Cagda büyük bir Müslüman Türk devleti olan Memlkler, devlet teskilatini olustururken bir taraftan kendilerinden önceki Müslüman devletlerden olan Abbasler ve Fatimlerin devlet gelenegini, diger taraftan Müslüman Türk devletlerinden olan Büyük Selcuklular, Zengler ve Eyyblerin mirasini almis ve kendilerine bu iki kanaldan tevarüs eden mirasi devlet bünyesinde mezcederek muazzam bir teskilat ve bu baglamda da güclü bir hisbe teskilati kurarak tarih sahnesinde kendilerini göstermislerdir. Memlklerin devlet gelenegi ve ayni zamanda hisbe teskilati, hem cagdasi olan hem de kendinden sonra gelen devletlere örnek teskil etmistir. Hisbe konusunu ele alan calisma, ayrica diger Türk-Islam devletlerindeki hisbe teskilatina dair de önemli bilgiler icermektedir. Kamu hayatinin her alanina etki etmis olan hisbe kurumu, kamusal alanda halkin haklarini koruyucu bir sistemdi. Ayni zamanda hisbe vazifesinden sorumlu muhtesibler de neredeyse kamusal alanin tamaminda söz sahibi olan devlet görevlileriydi. Ülkemizde Osmanli öncesi döneme dair Müslüman Türk devletlerinin Hisbe Teskilati ve Muhtesibleriyle ilgili ayrintili bir calisma bulunmadigi düsünülürse, Memlklerin etkili bir sekilde tesis ettigi Hisbe Teskilati ve hisbe isinin sorumlulari olan muhtesiblerin detayli bir sekilde incelendigi bu calisma, bir boslugu dolduracak mahiyettedir ve bu alanda yapilacak calismalara da bir kaynak olacaktir.