Ermeniler ve Ittihat ve Terakki

On dokuzuncu yüzyilin son ceyregi ile Birinci Dünya Savasi ve 1915 felaketi arasindaki sürec Ermeni Sorununun ve Ermenilerin Osmanli devletiyle iliskilerinin en cok merak edilen ve tartisilan dönemidir. Ermenilerin özellikle dogu vilayetlerinde karsi karsiya oldugu baskilar, 1878deki Berlin Kongresi ile sorunun uluslararasi bir nitelik kazanmasi, yapilacagi vaat edilen idari reformlar meselesi, Sultan II. Abdülhamitin istibdat rejimi, Ermeni siyasi partilerinin ortaya cikisi ve imparatorluktaki diger muhalif gruplarla, özellikle Jöntürklerle isbirligi, 1908de II. Mesrutiyetin ilanindan önceki gelismelerden bazilaridir. Bu kitapta yer alan iki incelemede, Ermeni siyasi partilerinin ve cesitli Ermeni siyasi aktörlerin Mesrutiyetin ilani öncesi ve sonrasinda gösterdikleri faaliyetler, Jöntürk Devrimini gerceklestiren Ittihat ve Terakki Cemiyetiyle iliskileri mercek altina aliniyor. Bu iliskiler Türkiyede bugüne dek nadiren ayrintili inceleme konusu yapilmis ve alan cogunlukla nesnellikten uzak indirgemeci yaklasimlara terk edilmistir. Bu kitapta, Ittihat ve Terakki Cemiyeti ile Ermeni Siyasi Partileri Arasindaki Iliskiler baslikli incelemesinde Arsen Avagyan, Mesrutiyetin ilaniyla birlikte Osmanli devletinde yasal olarak faaliyet göstermeye baslayan dört Ermeni siyasi partisinin, özellikle de digerlerine nazaran cok daha etkili olan Tasnak ve Hincak partilerinin Ittihat ve Terakki ile olan inisli cikisli iliskileri üzerinde duruyor. Gaidz F. Minassian ise Birinci Dünya Savasi Öncesinde Ittihat ve Terakki Cemiyeti ile Ermeni Devrimci Federasyonu Arasindaki Iliskiler baslikli makalesinde, 1907-1912 yillari arasinda siki bir siyasi ittifak icerisinde olan Tasnaklar ile Ittihatcilarin iliskilerinin gelisimini ve sonrasinda yasanan kopmayi derinlemesine bir analize tabi tutuyor. Okurun anlatilan döneme ve olaylara daha kolay nüfuz etmesini saglamak amaciyla on alti sayfalik bir fotograf bölümüne de yer verilen Ermeniler ve Ittihat ve Terakkiyi yayina Rober Koptas hazirladi, kapak tasarimini ise Sayat Ayik üstlendi.